• 
• Kunstenaars
• Plattegrond

 
 

Aan deze zomertentoonstelling 2007 nemen de volgende Hengelose (niet allen MHHK-exposanten) kunstenaars deel:
Marijke Agterbosch, Charl van Ark, Jan Baetsen, Willemina Bakkenes, Willie Beckmans, Leo Bos, John Brunink, Winand Buursink, Pier van Dijk, Noud van Galen, Gerry Hesselman, Uli Langendorf, Ricardo Liong-A-Kong, Nanon Morsink, Gertie van Nuenen, Otto Oelen, Bert van Santen, Tineke van Steijn, Fenneke ten Thij, Mirjana Tomic, Dorothé Verberne, Piet Verberne.


Rood van de liefde
door Pieternel Kölling,
psychiater bij Medisch Spectrum Twente in Enschede.

Liefde fascineert en inspireert, terwijl het toch een universeel fenomeen is en een ‘alledaagse’ ervaring van bijna ieder mens. Op allerlei manieren wordt sinds mensenheugenis getracht de liefde in woord (romans, poëzie), beeld (schilderijen, beelden, foto’s, toneelstukken en films) of geluid (opera’s, liefdesliederen) te vatten. Op subtiele wijze of zeer expliciet wordt de liefde of de liefdesdaad verbeeld. Kunst, erotiek en pornografie, het onderscheid is vaak moeilijk te maken, er is veel overlap. Lees bijvoorbeeld de gedichten van Carlos Drummond de Andrade (Rio de Janeiro, 1902-1987). Is dit erotisch, pornografisch of is het literaire kunst?
Liefde wordt beschouwd als een drift (net zo sterk als bijvoorbeeld honger), noodzakelijk voor het voortbestaan van de soort. Voor Sigmund Freud, uitvinder van de psychoanalyse, die de het begrip onderbewuste introduceerde en menselijk gedrag voor een deel hiermee verklaarde was liefde slechts een soort geblokkeerde of gesublimeerde seksuele drift, zodat deze drift niet (direct) bevredigd hoefde te worden.
Liefde is complex. Liefde is een harmonie, maar soms ook een kakofonie van sensaties, schreef Shakespeare. Liefde is sterk verweven met twee andere driften: lust -de behoefte aan seksuele bevrediging- en gehechtheid -de behoefte aan vaste partner. In tegenstelling tot de (‘romantische’) liefde is seksualiteit in het algemeen omgeven met taboes en ideeën over zondigheid. Hieruit voortvloeiend zijn verschillende gedragsregels en ge- en verboden van religieuze en culturele aard ontstaan (bijvoorbeeld het dragen van een burka). Voor vrouwen geldt dit explicieter dan voor mannen. De ‘verderfelijke’ kant van seksualiteit wordt meestal aan vrouwen toegeschreven. Vrouwen zouden een voor mannen niet te weerstane seksuele kracht bezitten, waartegen mannen en de maatschappij als geheel beschermd moeten worden.

Is liefde te definiëren? Liefde wordt ervaren als onvoorspelbaar, ongrijpbaar, ontwrichtend en als gevaarlijk vuur (‘in vuur en vlam staan’). Liefde is een toestand die gepaard gaat met tal van heftige emoties.
Rood is de kleur van de liefde, maar waarom? Is rood gekoppeld aan een zintuiglijke ervaring en/of een emotie? Er zijn veel associaties met de kleur rood. Bij een heftige verliefdheid sta je in vuur en vlam; rode rozen schenk je aan je geliefde; je bloost (wordt rood) als je je geliefde tegenkomt. Marco Borsato zingt: rood, de kleur van passie.
De Franse filosoof en arts J. Ferrand beschrijft in de zeventiende eeuw dat in geval van verliefdheid het bloed rond het hart gaat koken en tengevolge hiervan zouden de vier levenssappen (bloed, slijm, zwarte en gele gal) verbrandden, waardoor er schadelijke afvalstoffen in het lichaam en ook in de hersenen kwamen. Dit verklaarde volgens hem het perverse en asociale gedrag van de verliefde persoon. Aderlaten werd destijds ook geadviseerd als therapie tegen verliefdheid, zodat het gedrag van de verliefde weer zou normaliseren.
Niet alleen kunstenaars proberen de liefde vorm te geven. De wetenschap (biologie, psychologie) heeft in toenemende mate belangstelling voor de liefde en probeert op allerlei manieren de liefde ‘in kaart’ te brengen.
De veranderingen die in het lichaam en de geest optreden bij verliefdheid (hartkloppingen, blozen, vlinders in je buik) worden tegenwoordig verklaard door een toename van de bloedstroom, met name naar de hersenen en de geslachtsorganen onder invloed van het autonome zenuwstelsel dat geactiveerd wordt door spanning of opwinding. Het lichaam verkeert hierdoor in een continue staat van opwinding en raakt ontregeld van de liefde. Beeldvormende technieken (MRI-scans) hebben aangetoond dat bij verliefde mensen en ook tijdens het orgasme bepaalde hersengebieden ‘oplichten’, dat wil zeggen dat er een toename is van de bloedstroom met een toename aan activiteit in die hersengebieden. ‘Romantische liefde’ laat andere gebieden aankleuren dan bijvoorbeeld lust.
Naast de toename van de bloedstroom spelen ook verschillende hormonen een complexe rol in de liefde. Het hormoon dopamine wordt in verband gebracht met lust en genot, het hormoon testosteron met seksuele activiteit, zowel bij mannen als vrouwen. Deze hormonen beïnvloeden elkaar wederzijds, roepen bepaalde emoties op en stimuleren gedrag.
De ongrijpbare kanten van de liefde lijken hiermee ten dele in de hersenen in kaart gebracht. Liefde is dus minder vluchtig dan gedacht werd...
Kortom, bloed en daarmee de kleur rood heeft veel met liefde te maken.

In de tentoonstelling Rood van de liefde kunt u zien hoe 22 Hengelose kunstenaars dit thema verbeeld hebben. Bij enkele kunstenaars dringt de erotiek zich op, het schilderij Fiona (van Mirjana Tomic) lijkt te illustreren wat ik beschreef over het oplichten van de hersengebieden en de toename van de bloedstroom in het lichaam (in de hersenen van de vrouw meer dan in die van de man?). En dat liefde van alle leeftijden maar niet tijdloos is laat Bert van Santen zien.

Bronnen:
Vrouw en Leve, Irene van Vliet e.a., 2005.
Why we love, the nature and chemistry of romantic love, Helen Fisher, 2004.
De ondraaglijke lichtheid van liefde, Ad Vingerhoets en Miranda van Tilburg, 2006.
De liefde, natuurlijk. Gedichten, Carlos Drummond de Andrade, vertaling August Willemsen, 2001.

juni 2007

• 
• Artists
• Ground Plan

 
 

The subject of this first 2007 MHHK exhibition is love, the color red and their relation. Contributing artists (all from Hengelo, not all represented in the MHHK):
Marijke Agterbosch, Charl van Ark, Jan Baetsen, Willemina Bakkenes, Willie Beckmans, Leo Bos, John Brunink, Winand Buursink, Pier van Dijk, Noud van Galen, Gerry Hesselman, Uli Langendorf, Ricardo Liong-A-Kong, Nanon Morsink, Gertie van Nuenen, Otto Oelen, Bert van Santen, Tineke van Steijn, Fenneke ten Thij, Mirjana Tomic, Dorothé Verberne, Piet Verberne.


Red... of Love
by Pieternel Kölling,
psychiatrist at Medisch Spectrum Twente in Enschede.


Love fascinates and inspires, although it is a universal phenomena and a every day experience for most of us. Within living memory people try to catch love in words (novels, poetry), visuals (paintings, sculptures, photos, plays and films) or sound (operas, love songs). Subtle or more explicit love or the act of love is visualised. The distinction between art, erotism and pornography is very hard to make a distinction, because their overlap. The poems of Carlos Drummond de Andrade (Rio de Janeiro, 1902-1987): are they erotic, pornographic or literary art?
Love is considered as a passion (as strong as for instance hunger), needed for the survival of the species. For Sigmund Freud -the inventor of the psycho analysis, who introduced the notion of subconscious, with which he partly explained human behaviour- love was just a kind of blocked or sublimated sexual passion, that doesn’t need to be (instantly) satisfied.
Love is complex. Love is harmonious, but to speak with Shakespeare, it sometimes is a cacophony of sensations. Love is strongly entwined with two other passions: lust -the need of sexual satisfaction- and attachment -the need for a steady partner. Contrary to the (‘romantic’) love, sexuality is surrounded with taboos and ideas about sinfulness. From these taboos and ideas arose different rules of religious and cultural nature about how to behave (for example wearing a burka). These rules apply stronger for women then for men. The pernicious side of sexuality is most of the time applied to women. It is said that women have a -not to withstand by men- strong sexual power, for which men and the society as such should be protected from.

Is there a definition for love? Love is experienced as unpredictable, difficult to get a hold on, disrupting and as dangerous fire (‘burning love’). Love is a state that comes with a lot of violent emotions.
Red is the colour of love, but why? Is red linked to a sensorial experience and / or an emotion? Red has a lot of associations. When you are deeply in love you are burning; you will give your love one red roses; if you meet your lover you blushes (get a red face). Marco Borsato sings: red, the colour of passion.
The 17th century French philosopher and general practitioner J. Ferrand describes that when a person is in love the blood around his heart starts boiling and burns the four life juices (blood, slime, black and yellow bile), so harmful waste could get in the body and brain. According to Ferrand this explained the perverse and anti-social behaviour of people in love. Blood letting was advised as therapy for people in love, so their behaviour would return to normal.
Not only visual artists try to visualize love. Science (biology, psychology) is more and more interested in love and tries in different ways to map love.
The changes in body and mind with people in love (palpitations, blushing) are nowadays explained by a raise of the blood stream, especially to the brain and the gentiles, influenced by the autonomous nervous system activated by stress or arousement. Love gets the body in a permanent state of arousement and disorganisation. Visual techniques (MRI-scans) showed that by people in love and also during the orgasm, certain brain areas ‘light up’, which means a raise of the blood stream and a raise of activities in those brain areas. ‘Romantic love’ lights up different areas like for instance lust.
Besides the raise of the blood stream different hormones play a complex role in love. Dopamine, for instance, is connected with lust and pleasure, and testosterone with sexual activity, both with men and women.
With this it seems that the intangible sides of love are partly mapped in the brain. So love is less volatile as we thought...
In short, blood and with that the colour red has much to do with love.

In Red... of Love 22 visual artists from Hengelo worked out this theme. With some of the artists you can sense the eroticism. Fiona (painted by Mirjana Tomic) seems to illustrate what I mentioned about the lighting up of brain areas in MRI-scans and the raise of the blood stream in the body (more in the brain of women then those of men?). And Bert van Santen shows that love is of all ages, but not timeless.

Sources:

Vrouw en Leve, Irene van Vliet e.a., 2005.

Why we love, the nature and chemistry of romantic love, Helen Fisher, 2004.

De ondraaglijke lichtheid van liefde, Ad Vingerhoets en Miranda van Tilburg, 2006.

De liefde, natuurlijk. Gedichten, Carlos Drummond de Andrade, Dutch translation August Willemsen, 2001.

June 2007