• 
• Kunstenaars
• Plattegrond

 
 

Wrijf de geest te voorschijn met je muis
Kunstenaarsinitiatieven hebben voor de culturele infrastructuur van de maatschappij een bijzondere betekenis. De kunstenaar is namelijk altijd op zoek naar een podium dat voor hem nog niet bestaat. Wat er al wel is, ziet hem nog niet staan en altijd weer is er een nieuwe lichting, een nieuwe generatie kunstenaars die niet goed uit de voeten kan met de faciliteiten die door en voor anderen in het leven zijn geroepen. In zekere zin is de kunstenaar er ook bij gebaat dat er iets niet is: dan kan hij het zelf verzinnen. Het Museum voor Hedendaagse Hengelose Kunst is zo’n initiatief: geen gebouw, geen fysieke ruimte, geen concrete voorwerpen, maar een kijk- en denkfaciliteit waar de geest uit de fles kan. De fles gaat in de glasbak en geest kan rondwaren in dit internetmuseum.

De tentoonstelling Animeer-muisover die vanaf het najaar van 2006 te zien is, toont het werk van vijf kunstenaars die de discipline animatie behandelen alsof het de verwerkelijking is van het verhaal van Aladdin en de Wonderlamp. Ze laten een computerbeeld zien en als je daar met de muis over wrijft komt er een geest te voorschijn, de ware gedaante die zich achter het statische uiterlijk van het werk verschuilt. Het werk komt tot leven en onthult zijn inhoud.

Nu is in het verhaal van Aladdin de geest die uit de lamp komt in staat wensen te vervullen die je stoutste dromen waar maken. De geest van de animatie is er meer een van zelfwerkzaamheid. Er wordt iets zichtbaar gemaakt waarmee je in je eigen hoofd iets moet bewerkstelligen. Je krijgt de bouwstenen aangereikt voor de constructie van een fantasme. Daar moet je wel je kop bij houden, want als je de geestverruimende werking van de beeldende kunst ziet als een vliezende ervaring -een inkapseling van ratio en emotie in een transparant vlies waaruit de ondervinding van het leven geboren moet worden- dan draait het je al snel voor de ogen in een kaleidoscopische view-o-matic die je niet meer stil kunt zetten, ton-sur-ton in een optische wisselwerking tussen roze en geel, waarin fantasiebeelden fantasiewoorden worden die als lamellen open en dicht slaan waardoor je niet meer weet wat je hebt gezien en niet meer weet wie of wat je bent, teruggeworpen op je bestaan als zoogdier met primaire driften, waar vanuit je een nieuw mensbeeld moet opbouwen.

Dit enkel en alleen maar om aan te geven dat zowel in beeld als in woord je je in gemoede kunt afvragen waar het in godsnaam over gaat in de kunst. Dat noch de woorden noch de beelden daar een antwoord op geven, maar dat je voor de ontraadseling daarvan zelf verantwoordelijk bent, is de consequentie van het kijken en het lezen.

Willemina Bakkenes heeft in haar bijdrage aan deze tentoonstelling een werk gemaakt dat Vliezende ervaringen heet. Het is een beeld, waaruit een ander beeld ontstaat als je er overheen beweegt, een bijna abstracte icoon dat een persoonlijke verbeelding inhoudt van wat sinds Kandinsky ‘das Geistige in der Kunst’ heet, het spirituele in de kunst. De tekst die uit dit semi-abstracte beeld naar voren komt, behelst de verwondering over het leven.

Rineke Engwerda draait je met haar werk R and R scope letterlijk een rad voor de ogen. Alsof je door een felle lichtbron beschenen je ogen dichtknijpt en er een cirkelende kleurschakering tegen de binnenkant van je oogleden heen en weer flikkert. Hoe sneller je met je computermuis over dit werk beweegt, hoe zinnenprikkelender de zinsbegoocheling wordt. Eerst vat je het nog op als een spel, wat door de muisbeweging nu eenmaal als associatie wordt opgewekt - we gamen wat af vandaag de dag. Maar dan opeens dringt het tot je door dat dit werk een daadwerkelijke realiteitszin naar voren brengt: zo schemert het je vaak echt voor de ogen. Door overconcentratie verlies je de greep op wat je denkt te zien.

Als tegenhanger van Bakkenes en Egwerda presenteert Ricardo Liong-A-Kong een werk dat een bombardement van dingen is, alsof hij twee boeken van Georges Perec heeft samengevat De dingen en Het leven een gebruiksaanwijzing in een beeldenstorm. Het hoofd bij de dingen houden heet zijn animatie en alles wat daarin te voorschijn komt, kan bij gebruik ervan een concreet houvast bieden. Kijkend naar zijn dingen, is het alsof je een eindeloze opsomming leest in een breedsprakige 19de eeuwse roman. Op het moment dat je die eindeloze reeks benoemingen wilt laten voor wat die is, doemt juist in de samengestelde veelheid onmiskenbaar het karakter van de hoofdpersoon op.

Leon Polko schept in zijn werk een navrante idylle. Een jonge vrouw, eenvoudig geschetst in een lijntekening, gaat schuil achter rozenbloesems op een gele ondergrond. Het meisje is letterlijk in natuurlyriek gedrenkt. Door het beeld tot animatie te brengen ontstaat een andere kijk op het onderwerp. Vanwege de exclusiviteit ervan -de onschuld van een jong meisje in een decoratieve onverdachte omgeving- krijgt zij iets doortrapts en corrupts. Ze nodigt je uit haar commercieel te benutten op een wijze die je kan verhinderen ooit nog onbekommerd de argeloosheid van de jeugd te genieten.

In Mamel 91 weet Fenneke ten Thij als Aladdin’s Animeermeisje goedmoedig de spot met de kijker te drijven. In een in vergelijking met Willemina Bakkenes zowel intentioneel als volgordelijk omgekeerd evenredig werk roept ze via een stilstaande tekst -een gedicht van Wim Broekhoven- een beweeglijk beeld op. De tekst is uitbundig en uitdagend. Ten Thij houdt ons slingerend iets voor, als een wortel voor een ezel die voor een kar gespannen daar koppig achteraan blijft rennen, zodat wij de kunstenaar daar brengen waar zij ons hebben wil. We zien in feite niet wat we zo amechtig trachten te ontwaren, maar blijven er vergeefs op hopen.

Animeer muisover is een tentoonstelling die bescheiden en overzichtelijk is gebleven, en doet verlangen naar een onbescheiden en onoverzichtelijke uitvoering ervan. Het bewegende en interactieve beeld is met de digitale computertechnieken binnen ieders bereik gekomen en je zou wensen dat net als in de begintijd van de videokunst er naar hartelust mee zou worden geëxperimenteerd om pas op termijn na te gaan wat er nu werkelijk toe doet. Nieuwe technieken kunnen in de beeldende kunst alleen tot een herijking van de betekenis ervan leiden als ze onbekommerd worden ingezet in een zoektocht naar een mogelijk nieuwe beeldtaal.

Alex de Vries
22 september 2006

• 
• Artists
• Ground Plan

 
 

Reveal the genie with your mouse
Artist’s initiatives have a special meaning for the cultural infrastructure of a society. The artist is always looking for a new, not yet existing, stage to perform. He is not yet recognized by the already existing stages, and there is always a new breed of artist who can’t cope with the facilities created by and for others. In certain sense the artist benefits if there is no stage: he has to create the stage himself. The Museum for Contemporary Hengelo Art, Museum voor Hedendaagse Hengelose Kunst (MHHK) is such an initiative: no building, no physical space, no concrete objects, but a looking- and thinking facility where the genie can be released from the bottle. The bottle goes to the recycle bin, and the genie may wander in this internet museum.

In the exhibition Animate - Mouseover shown from autumn 2006 on, you can see work of five artists who treat the discipline animation as was it the realization of the story of Aladdin’s Lamp. They show you an image and when you rub with your mouse over this image, a genie appears, showing you the true colors of this image. The work comes alive and reveals its content.

The genie from Aladdin’s lamp can fulfill your wishes to make your boldest dreams come true. For the genie of the animation you need a more active approach. Something is made visible with which you have to bring about something in your head. You are offered the bricks for the construction of a phantasm. But don’t loose your mind on this, because if you see the mind-exploring effect of visual arts as a filmy experience -an encapsulation of ratio and emotion in a transparent film from which the experience of life should emerge- then it will twist for your eyes in a kaleidoscopic view-o-matic you can’t stop, ton-sur-ton in an optic interaction between pink and yellow, in phantasy images become phantasy words that like blinds open and close so you don’t know anymore what you have seen and you don’t know anymore who or what you are, thrown back as a mammal with primary impulses, from which you have to build up a new image of mankind.

This only to point out that as well as in images as in words one can question oneself what for Heaven’s sake art is about. That neither the words nor the images give an answer, but that you are responsible for the unraveling, is the consequence of your looking and reading.

Willemina Bakkenes contributed to this exhibition with Filmy experience. It is an image from which an other image emerges when you move over it, an almost abstract icon implying a personal imagination of what since Kandinsky is called ‘das Geistige in der Kunst’, the spiritual in art. The text that shows up out of this semi-abstract image contains the amazement about life.

Rineke Engwerda’s work R and R scope bamboozles the viewer. Like when you squeeze your eyes for a bright light source and circular shades of different colors flash back and forth on the inside of your eyelid. The faster you move the mouse over this work, the more tantalizing the delusion becomes. First you see it as a game, which association is stimulated by the mouse movement - there is a lot of gaming these days. But then you realize that this work emphasizes reality: this is the way reality often appears to us.

As counterpart of Bakkenes en Engwerda Ricardo Liong-A-Kong presents a work existing of a bombardment of objects; it looks like he combined the books of Georg Perec, Things and Life: A User’s Manual. His animation is called Don’t lose your head on the objects and everything that appears within this animation is something to go by when used. Watching his objects is like reading an endless enumeration in a verbose 19th century novel. The moment you want to leave this endless series of nominations for what it is, in the composed multiplicity unmistakably the character of the protagonist appears.

Leon Polko creates in his work a distressing idyll. A young woman, simply sketched in a line-drawing, is hidden by rose blossoms on a yellow background. The girl is literally drenched in nature lyric. By bringing the image to an animation you get a different view on the subject. Because it’s exclusivity -the frankness of a young girl in a decorative non-suspect environment- she gets something cunning and corrupt. She invites you to use her commercially in a way, which will prevent you to ever enjoy the harmlessness of the youth without concerns.

With Mamel 91 Fenneke ten Thij as Aladdin’s escort girl kind-hearted mocks of at the viewer. In this work, both intentional as sequential inversely proportional to Willemina Bakkenes, she evokes via a still text -a poem by Wim van Broekhoven- a moving image. The text is exuberant and defying. Ten Thij shows us something swinging, as a carrot hanging in front of a donkey that stubborn keeps on pulling a cart, in order to let us bring the artist where she wants us. We don’t see, what we breathless try to see, but we don’t lose hope that once upon a time we will see it.

Animate - Mouseover is modest and clear, and one does want to see a not modest and not clear version of this exhibition. The digital computer techniques bring the moving and interactive image into everybody’s reach, and one would wish, that just as in the beginning of video art, artists in the first place would experiment and then find out later which works really matters. New techniques in the visual arts can only lead to a redefinition of the meaning of visual arts, if they are employed unconcerned in a search for possible new picture language.

Alex de Vries
September 22nd, 2006